Een mooi interview met schrijver Oek de Jong in de Volkskrant vandaag ( p. 12-13). Over het effect van het schrijven van romans wordt De Jong geciteerd:

“Als het goed is, schept een roman samenhang in de wereld, biedt het een groot verhaal en bevat het impliciet een waardensysteem over alle grote thema’s: wat is liefde, mededogen, schuld? Filosofen zeggen daarover interessante dingen, historici laten de grote processen zien – romanschrijvers nemen individuele lotgevallen om inzicht in de menselijke conditie te geven.”

Historici, filosofen en romanciers geven in gezamenlijkheid ongetwijfeld een beeld van de mens en de verhouding van een individu tot de soort weer. Het is zeker een manier om een groot verhaal te vertellen, waarbij het perspectief steeds kan wisselen en switcht van macro naar micro en vice versa, van wereld naar individu, van omgeving en opvoeding naar denken en doen, van jezelf naar de ander. De terechte vraag hierbij is dan ook gesteld: “maar hoe pakt u dat precies aan?” Het antwoord van de schrijver is een nadenkertje: “Een voorwaarde is: niet oordelen.”

Het is een wijs advies, als ik dat oordeel mag geven, dat echter haaks staat op de praktijk van alledag in deze tijd. Politici, journalisten, medische specialisten, ambulancepersoneel, winkeliers, zorgverleners in ziekenhuizen en verzorgingstehuizen en zo nog een hele reeks van personen en groepen meer die hun werk proberen te doen, worden aan de lopende band bedreigd, uitgescholden, aangevallen en op hun uiterlijk beoordeeld in de social media. “Oordelen is vaak een verdedigingsmiddel tegen mensen of dingen die je als bedreigend ervaart.”, zegt De Jong en ik ben het met hem eens.

Hoe moeilijk het ook is om niet te oordelen ( vrijwel niemand ontkomt er aan), het is altijd beter eerst tot tien te tellen en wat na te denken over jezelf. Met het oordelen sluit je jezelf af voor het samenleven met anderen. De Jong: “De kunst is het leven onbevooroordeeld aan te gaan – een houding van niet-weten die je in het dagelijks leven in de praktijk kunt brengen.” Empathie, zo voeg ik er maar aan toe, is het vermogen om de ander te zien, zoals hij jou zou kunnen zien, met inbegrip van alle bedreigingen en oordelen, die ook jezelf aankleven.

Niet oordelen is een goed voornemen voor 2021. Maar het gaat hoe dan ook moeilijk worden. Er komen immers verkiezingen aan. Kiezen is oordelen. Kiezen vóór een partij in plaats van een ontevredenheidsstem tegen iets , of iemand uitbrengen, helpt al een beetje. Argumenten vóór of tegen helpen ook nog een beetje extra. Het helpt en het is beter dan schelden en bedreigen, denk ik. Hoop ik! Kleine stapjes, die helpen om over de eigen sores van alledag heen, de ander en het grote verhaal te blijven zien.