Het cynische van al lang bestaande leiderschapsfilosofieën, als die van Machiavelli uit de zestiende eeuw, zit in het pleiten voor goedgekozen en lang volgehouden leugens door een vorst, of koning, om in het zadel te blijven. In onze tijd heeft Trump geprobeerd dit cynisme ten top te voeren,  – hij zal wellicht Machiavelli en Mein  Kampf er op hebben nagelezen – door ‘fake news’, alternatieve feiten en  het tamboereren op de mythe, dat de verkiezingen massaal zijn gemanipuleerd door linkse internetbedrijven, tot speerpunt van zijn beleid te maken.

Ook op het gebied van migratie, ‘het probleem’ van bootvluchtelingen, politieke onrustgebieden en asielzoekers, zijn het doorgaans niet de feiten, die de boventoon voeren en die politici als uitgangspunt voor verstandig handelen nemen. Mede daardoor is het nog steeds een probleem, waarbij de gemoederen en de emoties hoog oplopen en nuchterheid en feiten het onderspit delven.

In De Volkskrant van vandaag wordt Ylva Johansson geïnterviewd, de Europese Commissaris Binnenlandse Zaken. Ze noemt het migratiedebat even vijandig als vruchteloos met alle risico’s van dien. Johansson: “Ik noem geen namen, maar het zijn die politici die migratie neerzetten als een bedreiging. Terwijl migratie iets normaals is dat je moet managen. Daarom hecht ik zo veel waarde aan feiten en getallen”. Volgens deze Zweedse politicus heeft Europa migranten juist nodig, want Europa vergrijst. Ze noemt ook een getal: 1,1 miljoen mensen van buiten de EU gingen in 2019 in Europa aan de slag. Dat aantal zou, volgens haar, omhoog moeten, omdat demografische ontwikkelingen daartoe dwingen, zoals een dreigend personeelstekort in o.a. de zorg aangeeft.

Politiek zal het migratieprobleem er vermoedelijk niet minder op worden. De polarisatie heeft haar verwoestende werk al grotendeels gedaan door scheldkanonnades, bedreigingen, demoniseringen en het manipuleren van de cijfers. Maar feiten en cijfers te gebruiken om greep te krijgen op de werkelijkheid is zeker een verademing na een periode van cynische ‘big lies’.